شیرهای صنعتی بسته به نوع می توانند عملکرد مختلفی را در سیستم لوله کشی و فرآیند صنعتی ارائه دهند و در نتیجه کاربرد متفاوتی در فرآیند ایفا نمایند. برخی کاربردهای این ولوها در ذیر آمده است:
- جریان سیال را کنترل و تنظیم می کند. برخی از شیرها به شما اجازه می دهند تا بسته به درصد باز بودن، میزان جریان سیال را تغییر و تنظیم نماید.
- توقف و شروع جریان سیال. بسته به اینکه دریچه باز یا بسته باشد ، اجازه می دهد مایع فرآیند را عبور داده یا مایع را متوقف کند.
- کنترل جهت جریان سیال. شیرهای چند راهه به شما امکان می دهد تصمیم بگیرید که سیال از چه مسیری عبور نماید.
- تنظیم جریان یا فشار. برخی از شیرهای کنترل اتوماتیک با تنظیم باز و بسته شدن ، جریان و فشار درون سیستم را تنظیم می نماید.
- تخلیله فشار یا خلاء مازاد از سیستم . شیر تخلیه فشار و فرآیند را از فشار یا خلاء بیش از حد محافظت می کند.
انواع مختلف شیرها کاربردهای ذیل را ارائه می دهند. این شیرها را می توان بر اساس طبقه بندی زیر طبقه بندی کرد.
- کاربرد
- نحوه اتصال
- نحوه عملکرد
- انواع محرک
طبقه بندی شیرها بر اساس کاربرد
در نمودار فوق انواع شیرها و کاربرد آنها را می بینید.
شیر ایزوله، در صورت نیاز جریان سیال را ایزوله یا قطع می کند. شیرهای دروازه ای، توپی، پلاگ، پیستون، دیافراگم، پروانه ای و Pinch در زیر این دسته قرار می گیرند.
یک شیر کنترل که جریان سیال را تنظیم می کند ، در رده تنظیم کننده ها قرار می گیرد. شیرهای گلوب ، سوزنی ، پروانه ای، دیافراگمی ، توپی ، پلاگ و pinch به عنوان شیر کنترل استفاده می شوند. همانطور که ملاحظه می کنید؛ برخی از شیرها مانند گلوب و توپی قابلیت استفاده دوگانه داشته، هم به عنوان شیر ایزوله و هم یه عنوان شیر کنترل قابل استفاده می باشند.
شیر تخلیه فشار و خلاء برای جلوگیری از فشار و خلاء بیش از حد در سیستم که می تواند به لوله کشی و تجهیزات آسیب برساند استفاده می شود. شیر غیر برگشتی مانند شیر یکطرفه مانع از بازگشت جریان داخل سیستم می شود. در حالی که ، برخی از دریچه ها برای اهداف خاص طراحی شده اند. مانند شیر چند راهه، شیر چاقویی و Blind Valve.
طبقه بندی شیرها بر اساس اتصالات انتهایی
براساس اتصال انتهایی ، انتهای شیر می تواند یکی از موارد زیر باشد
- اتصال پیچی یا رزوه ای که از طریق رزوه به لوله وصل می شود. شیرهای با سوراخ کوچک که در اتصالات ابزاردقیق یا نقاط نمونه گیری از خط استفاده می شوند معمولا از این نوع می باشند.
- اکثریت شیرهای مورد استفاده در خطوط لوله از نوع فلنج می باشند.
- شیرهای جوش داده شده معمولا در فرآیندهای با فشار و دمای بسیار زیاد کاربرد دارند.
- شیرهای جوش داده شده سوکتی در کاربرهای فشار کم استفاده می شود
- شیرهای پروانه ای و شیرهای یکطرفه در دو نوع اتثال ویفری و لاگ وجود دارند. این نوع اتصال معمولا در هنگام محدودیت فضای نصب استفاده می شوند.
تصاویر تمام این نوع اتصالات شیرهارا در بالا مشاهده می کنید.
طبقه بندی شیرها بر اساس نحوه باز و بسته شدن آن
راه دیگر برای طبقه بندی شیرها ، نحوه باز و بسته شدن آن است. هر شیر با یک حرکت خطی یا چرخشی یا ربع چرخش باز و بسته می شود.
در تصویر زیر می توانید تفاوت بین روش های باز کردن شیر را مشاهده کنید.
شیرهای حرکت خطی از یک بخش متحرک که در یک خط مستقیم حرکت می کند و جریان را قطع می کند تشکیل شده است. بخش مسدود کننده جریان می تواند یک دیسک یا مواد قابل انعطاف مانند دیافراگم باشد. شیرهای حرکت خطی در عملکرد کندتر هستند اما سطح بالاتری از دقت و پایداری را در بخش مسدود کننده جریان دارند.
شیرهای حرکتی چرخشی موجب چرخش یک دیسک یا لغزش آن حول پین لولایی که دیسک را نگه داشته است می شود.
چرخش 90 درجه ساقه ولو در شیرهای ربع چرخشی، در شیرهای کاملاً باز یا کاملاً بسته کاربرد دارد. به دلیل همین چرخش سریع ، عملکرد شیر ربع چرخشی بسیار سریعتر از شیرهای حرکت خطی است. بعضی از شیرهای چرخشی بعضا بنام شیر ربع چرخشی معروف هستند.
در جدول می بینید که شیر توپی ، شیر پروانه ای و شیر پلاگ هم شیر دوار و هم ربع چرخشی هستند. در حالی که شیر یکطرفه، دیسک کج و سایر شیرهای حرکت چرخشی شیر ربع چرخشی نمی باشند.
طبقه بندی شیرها بر اساس انواع محرک استفاده شده
آخرین روش برای طبقه بندی شیرها، انواع محرک استفاده شده برای انتقال حرکت جهت کارکرد شیر می باشد. شیر را می توان به کمک دستی، اهرم، زنجیر یا توسط چرخ دنده باز و بست کرد. منبع تغذیه خارجی مانند موتور الکتریکی، هوا، سیال هیدرولیک یا سولونوئید برای کار با شیر از اتاق کنترل کاربرد دارد. شیر یکطرفه نیز به طور خودکار و در معرض جریان برگشتی عمل می کند و نیاز به محرک جداگانه ای ندارد.
